راهنمای نگارش پروپزال ( بخش اول )

پروپزال چیست!

اولین قدم دانستن معنی لغوی این کلمه می باشد : "طرح پیشنهادی"
و قدم بعدی کاربرد آن : به منظور معرفی پروژه خود و یا دامنه فعالیت خود گاهی لازم است که شرحی از آن را در اختیار کارفرما قرار دهید. در واقع توضیحی از امکانات و اختیارات خود!، در نگارش پروپزال سطح دانش مخاطبین و نیز موقعیت آنان بایستی در نظر گرفته شود. اگر مخاطب پروپوزال دارای دانش فنی کافی نیست، باید همراه در ابتدای آن یک مقدمه اجرایی به زبان غیرفنی و ساده آورده شود.
استاندارد کاملاً تعریف شده ای برای نگارش یک پروپوزال وجود ندارد، لیکن فرمت های متداول متعددی موجود است و برخی از سازمانها، بخصوص سازمانهای سرمایه گذار و اعطا کننده کمک مالی، فرمت های از پیش تعیین شده ای برای اینکار دارند. در اینجا یک فرمت کلی برای این منظور پیشنهاد می شود.

الف- عنوان تحقیق

1- عنوان به زبان فارسی:

- عنوان به شکل مصدری باشد و به شکل خبری و یا استفهامی نباشد( با کلماتی همچون ارزیابی ، بررسی ، رابطه بین، مطالعه تطبیقی و...)

- عنوان باید به شکل رابطه بین دو یا چند متغیر بیان شود ( به صورت مقایسه ای ، اثر بخشی، هم بستگی ، رابطه ریاضی )

- رابطه بیان شده باید  پشتوانه نظری داشته باشد

- رابطه در حل  مشکل و یا بهبود وضعیت سازمان  موثر باشد

- عنوان تحقیق در واقع هدف اصلی و نتیجه نهائی تحقیق است که محقق باید پس از انجام، به آن برسد

نکته: با تجزیه عنوان به شکل خبری به اهداف فرعی تحقیق می رسیم البته با بررسی سوابق تحقیق به فرضیات رسیده و با استنتاج فرضیات به استنتاج موضوع می رسیم

2-  عنوان به زبان انگلیسی/(آلمانی، فرانسه، عربی): 

ب – تعداد واحد پایان‏ نامه

ج- بیان مسأله اساسی تحقیق به طور کلی

- در واقع شکل استفهامی و خبری عنوان تحقیق است  و آن نباید به شکل صفر و یک باشد ( بلی خیر و...)

- در بیان مسئله اساسی باید:

الف :مشکل و یا معضل که با انجام این تحقیق بر طرف شده و یا حل خواهد شد چیست

ب : انجام تحقیق چه بهبودی در وضعیت قلمرو تحقیق ایجاد نموده ( بهبود مالی ، اقتصادی، تصمیم گیری و دقیق شدن اطلاعات و ..)

ج :جنبه هائی از تحقیق که مجهول بوده و با این تحقیق مشخص خواهد شد

د: چه ابهاماتی در قلمرو تحقیق و جود داشته که با انجام تحقیق بر طرفخواهد شد

د - اهمیت و ضرورت انجام تحقیق  

- به دلایل و یا عواملی که محقق موضوع را برای تحقیق انتخاب کرده یا  انجام این تحقیق به عنوان یک اولویت در اولویتهای سازمانها تعریف شده به صورت فهرست وار  بیان می شود

نکته1 : در صورتی که تحقیق به عنوان اولویتهای پژوهشی تعریف شده باشد یا در راستای حل مشکل مبتلا به سازمانها باشد ، شکل زیر بنای تحقیق یا اولویتی که بر آن اساس انجام تحقیق تعریف شده مهم ترین جنبه اهمیت و ضرورت تحقیق است

نکته2 : ممکن است به این جهت با اهمیت باشد که خصوصا در حیطه موضوعی خود جدید و نو باشد

 

ه- مرور ادبیات و سوابق مربوطه:

ادبیات تحقیق در پروپوزال باید بین 3 الی 5صفحه و در پایان نامه به عنوان فصل دوم آن   بین 30 الی 50 صفحه باشد

- دو هدف اساسی از بررسی ادبیات تحقیق :

        الف : شناسائی مسیر تحقیق و بررسی اینکه دیگران در این مورد چکار کرده اند

         ب : انتخاب موضوع ، طرح فرضیات ، انتخاب متغیر ها و روشهای اندازه گیری آنها رابطه ی بین متغیرها و نحوه تعیین آن ، روشهای تجزیه و تحلیل اطلاعات ، ابزار تحقیق با توجه به تجربه دیگران و تحقیقات نظری و کاربردی گذشته

 

- ساختار ادبیات تحقیق شامل :

الف : مقدمه (در پروپوزال در حد یک تا دو پاراگراف) : به صورت مختصر ساختار منطقی و ارتباط بین مطالب مطرح شده در ادبیات تحقیق عنوان می شود

ب : مبانی و مفاهیم نظری (در پروپوزال حد اکثر  یک پاراگراف در پایان نامه 3 الی 5 صفحه) : شامل مفاهیم ، اصطلاحات ، مباحث یا مواردی که برای توضیح واژه های اساسی به کار گرفته شده در عنوان  و یا فرضیات تحقق آورده شده است .

نکته 1 : واژه ها و عباراتی که تعابیر متفاوتی دارد

نکته2 : اگر ابهامی در واژه ها در موارد ذکر شده وجود دارد باید در حد اختصار جهت رفع ابهام بیان شود

نکته3 : بدیهیات نظری مطالب متداول در حوزه تخصصی که در متون مربوط به آن رشته تخصصی تشریح شده نباید بیان شود

نکته 4 : مطالبیکه بههر نحوی در انجام تحقیق و یا در دفاع از تحقیق کاربردی ندارد نباید بیان شود

ج : تحقیقات نظری : در این بخش تئوری ها ، مدلها ، و نظرات مختلفی که در مورد متغیرها ، نحوه شناسائی و یا اندازه گیری آنها و رابطه بین متغیرها بیان می شود

نکته : مطالب این بخش بر اساس یک ساختار منطقی و به ترتیب تاریخی بیان شود

د : تحقیقات کاربردی : در این بخش به اختصار کلیه تحقیقاتی که از کذشته تا به حال مشابه تحقیق حاظر از جهت موضوعی آورده و هر تحقیق حد اکثر در یک یا دو پاراگراف  و شامل معرفی جامعه آماری یا قلمرو تحقیق ، متدولوژی تحقیق روشهای گرد آوری ، ابزار گرد آوری، روشهای تحقیق ، و به ویژه مدل تحقیق و نتایج تحقیق بیان می شود

ه : جمع بندی ادبیات تحقیق : در این قسمت با دسته بندی یافته های ادبیات تحقیق در تحقیقات نظری و کاربردی مرتبط ، چاچوب نظری مدل نظری تحقیق را نتیجه گیری می کند( چه متغییر هایی در تحقیق مورد بررسی قرار گرفته چگونه اندازه گیری شده و رابطه بین آنها با چه مدلی ارزیابی شده )

نحوه ارجاع مطالب  : به طور کلی دو روش وجود دارد :

الف : وقتی از منبع خاصی استفاده می شود یا نقل می شود  با شروع مطلب در متن در بالای متن شماره ریزی درج شده که در پاورقی ، انتهای متن و یا در قسمت منابع و ماخد با این شماره ارجاع داده می شود ( این روش منسوخ شده است)

ب : داخل متن در داخل پرانتز  صرفا نام خانوادگی مولف یا صاحب نظر  سال مربوط به چاپ کتاب یا مقاله ، و شماره صفحه آورده می شود

 اگر منبع کتاب باشد  <=( نام خانوادگی ، نام مولف ، عنوان کتاب، سال، ناشر ، جلد.. ، نوبت چاپ )

اگر منبع پایان نامه  باشد  <=( سال ، عنوان ، مقطع تحصیلی و دانشگاه)

اگر منبع مقاله  باشد  <=( نام خانوادگی ، نام مولف ، عنوان مقاله، نام نشریه ، سال، شماره چاپ )

نکته1 : در ذکر منبع اگر از منبع ثانویه استفاده میشود به منابع اولیه آن ارجاع داده نشود تا اولا رعایت صداقت و امانتداری شده باشد و ثانیا اگر نقل قول اشتباه بود به حساب مولف منبه ثانویه نوشته شود

نکته2 : اگر در متن به صورت مستقیم از نقل قول استفاده کردیم باید در داخل گیومه ("نقل قول") و با فونت ریز تر از متن اصلی آورده شود .

به طور کلی یک پایان نامه با موضوع کاربردی باید شامل :

1.  فهرست مطالب

2. مقدمه در حد یک یا دو پاراگراف

3. شرح مبانی و مفاهیم نظری و تحقیقات کاربردی بر اساس ساختار منطقی

4. جمع بندی مدل نظری تحقیق

5. منابع و ماخذ 

 

و – جنبه جدید بودن و نوآوری در تحقیق:

- ارزش یک تحقیق ، جدید بودن و داشتن حرف جدید برای گفتن است و یکی از معیارهای ارزیابی تحقیقات کاربردی در پایان نامه ها می باشد

- جدید بودن تحقیق در چند بعد مورد ارزیابی قرار میگیرد :

الف : از نظر  حیطه موضوعی :  در واقع موضوع و یا عنوان تحقیق جدید است  و مدل و یا تئوری جدید مطرح می کند و در بهبود وضعیت و یا حل شکل کاربرد دارد

ب : از نظر قلمرو مکانی : موضوع تحقیق در قلمرو مکانی جدید مورد بررسی قرار میگیر د

ج : از نظر محدوده زمانی : موضوع تحقیق در یک محدوده زمانی جدیدیی مورد بررسی قرار میگیرد

نکته1 : به ترتیب از بعد اول تا سوم از ارش جدید بودن آن کاشته می شود

نکته 2 :راه تشخیص جدید بود ن: مطالعه ادبیات تحقیق و مشخص شدن جنبه  جدید بودن آن با توجه به تحقیقات گذشته آن

 

ز- اهداف مشخص تحقیق (شامل اهداف آرمانی، کلی، اهداف ویژه و کاربردی):

- اهداف : نتایج یا آزمونهایی است که باید پس از انجام تحقیق با آنها دست پیدا کنیم

- ویژگی های اهداف :

الف: در انتهای تحققیق بتوان بر اساس نتایج به آن دست یافت

ب: در تحقیقات کاربردی به نتایج قابل اجرا دست یابد ( دچار محدودیتهای قانونی شرعی و .. و امکان به کار گیر ی و اجرا وجود داشته باشد )

ج: براساس آن تجزیه و تحلیل اطلاعات در قلمرو تحقیق بتوان به آنها رسید

دسته بندی اهداف بر اساس روش تحقیق :

الف : بنیادی : اهداف اساسی یا آرمانی هستند

ب : نظری : اهداف نظریه پردازی یا رسیدن به به یک قاعده کلی

ج : کاربردی : اهداف بهبود وضعیت موجود ( وضعیت مالی ، اقتصادی ، تصمیم گیری و...) سازمانها

د: عملی : اهداف  حل مسائل و مشکلات مبتلابه سازمانها است

 

نکته : پایان نامه های ارشد حسابداری باید به صورت عملی و یا کاربردی باشند ( حل مشکلات و یا بهبود وضعیت موجود)

 

ح – در صورت داشتن هدف کاربردی، نام بهره‏وران (سازمان‏ها، صنایع و یا گروه ذینفعان) ذکر شود (به عبارت دیگر محل اجرای مطالعه موردی):

در تحقیقات تو سعه ای ( کاربردی و یا عملی ) حتما کاربران تحقیق ( استفاده کنندگان ازنتایج تحقیق) مشخص شود .

کاربران مستقیم : مدیران ، سرمایه گذاران  ، کارکنان ، و...

کاربران غیر مستقیم : سازمانها و یا قلمرو های دیگر به منظور استفاده از چاچوب تحقیق برای انجام تحقیقات مشابه و یا موسسات آموزشی برای مصادیق آموزشی

 

ط-  سؤالات تحقیق:

در بیان سوالات تحقیق باید موارد زیر در نظر گرفته شود :

الف : مانند سوال اساسی تحقیق از جملات استفهامی و پرسشی استفاده شود ( در واقع تجزیه شده سوال اصلی می باشد)

ب : سوالات تحقیق به صورت صفرو یک نباشد ( بلی و خیر . و چند گزینه ای)

ج  : سوالات تحقیق باید بر مبنای تحقیقات نظری وکاربردی و ادبیات تحقیق باشد

د : سوالات تحقیق نباید از بدیهیات عقلی و نظری پاسخ داده شوند

ه : سوالات باید به گونه باشد که بتوان در انتهای تحقیق به آنها پاسخ روشن و شفاف دادو دچار محدودیت قانونی و.. نباشد

 

ی-  فرضیه‏های تحقیق: 

فرضیه در واقع حدس و گمان عالمانه پیرامون رابطه بین دو یاچند متغیر که در غالب یک جمله خبری بیان می شود

الف : فرضیه یک حدس و گمان است یعنی قضاوتی که در مورد آن یقین وجود ندارد ( قضایای یقینی و بدیهیات عقلی و نظری نیست)

ب : فرضیه حدسی عالمانه است یعنی بر مبنای تحقیقات نظری و کاربردی و یافته های آن مطرح می شود

ج : فرضیه بیانگر رابطه بین دو یا چند متغیر است یعنی اقلا باید رابطه بین دو متغیر را بیان کند

فرضیه جملهای است خبری و پرسشی ویا مصدری نیست  و باید به صورت یک جمله فعلیه و مثبت یا منفی مطرح شود

به طور کلی فرضیات به دو دسته تقسیم می شوند :

1- فرضیات تحقیق  : ( در پرو پوزال فقط این فرضیه می آید )

2- فرضیات آماری  : پس از گرد آوری اطلاعات و در صورت استفاده از روشهای آماری بر پایه ی فرضیات تحقیق طرح و آزمون می شود

نکته 1 : اگر تحقیق به لحاظ گرد آوری داده ها به روش سر شماری انجام شود یا روش استنتاج آنها توصیفی باشد فرضیه آماری ندارد و در این فرضیات هدف پاسخ به سوالات است 

نکته2 : هر فرضیه تحقیقی لزوما به روش آماری تست نمی شود و منجر به فرضیه آماری نمی شود در واقع هر تحقیقی فرضیه تحقیقی دارد ولی ممکن است به دلیل نداشتن روشهای آماری نیاز به فرضیه آماری نباشد( فرضیه علت و معلولی)

نکته3 : ممکن است یک فرضیه تحقیقی به چند فرضیه آماری منجر شود

انواع فرضیات تحقیق :

1- فرضیات علی معلولی : در این فرضیات یک یاچند متغیر را به عنوان علت و یک یا چند متغیر دیگر را به عنوان معلول تلقی می کند ( مثل ، باعث ، منجر )

2- فرضیات مقایسه ای : تفاوت بین 2 یا چند متغیر به صورت جهت دار یا فاقد جمت بیان می کند ( تفاوت، بیشتر ،کمتر)

3- فرضیات رابطه ای : نوع رابطه ی دو یا چند متغیر را بیان می کند ( رابطه مستقیم ، معکوس ، خطی ، غیر خطی)

4- فرضیات اثر گذاری : اثر گذاری متغیر ها روی یکدیگر را بیان می کند

 

انواع فرضیات آماری :

1- بر مبنای تنظیم فرضیات : فرضیات به دو فرض H0و H1تعیین می شوند طرح فرضیات باید به گونه ای باشد که این دو عکس یکدیگرباشند و فرض تساوی در فرض صفر باشد

2- بر اساس نحوه ی تنظیم قاعدهی تصمیم گیری :که به صورت یک طرفه دو طرفه و بدون جهت تقسیم می شوند که به صورت کوچکتر یا مساوی ، مساوی ، نا مساوی  مطرح می شوند

3- بر اساس نوع قضاوت آماری :

الف : قضاوت پیرامون مقدار پارامترها مثل میانگین ، واریانس و..

ب : قضاوت پیرامون نسبت به توزیع متغیرها مثل نرمال بودن و توزیع متغیر ها در جامعه

ج : قضاوت پیرامون رابطیه ریاضی بین متغیر ها مثل رابطه خطی و غیر خطی

د : قضاوت پیرامون جهت تغییر متغیر ها نسبت به یکدیگر مثل آزمون همبستگی و سایر موارد

 

ک- تعریف واژه‏ها و اصطلاحات فنی و تخصصی (به صورت مفهومی و عملیاتی):

نکته 1 : صرفا وا‍ه هائی که در موضوع تحقیق یا در فرضیات وجود دارند بیان می شوند

نکته 2 : وا‍ژه هایی که به صورت بدیهی عقلی و نظری می باشند لزوم به تعریف ندارد

نکته 3 : وا‍ژ ه هایی که به صورت دو پهلو و یا تعابیر مختلف ممکن است از آنها صورت گیرد تعریف میشود

نکته 4 : وا‍ژه هایی که ممکن است ابهام داشته باشد باید تعاریف مربوط به آن که محقق از آنها استفاده کرده بیان شود

5-روش شناسی تحقیق: 

 

تقسیم بندی روشهای کلی تحقیق

1- روش کلی و یا نوع تحقیق

-تحقیقات بنیادی یا بنیانی : تحقیقاتی که به دنبال طرح نظریه و یا قانون جدید ، ابطال نظریه ها و قوانین موجود و یا تکمیل و یا ابداع فورمول جدید باشد

-تحقیقات نظری : تحقیقاتی که به نوع تحقیقات بنیانی بوده  و با استفاده از بررسی و استنتاج نظریات موجود به نظریه و قانون جدیدی منجر می شود.

-تحقیقات کاربردی : تحقیقاتی که با استفاده از رو شها و نظریات موجود به دنبال بهبود وضعیت در سازمانهااست

-تحقیقات عملی: تحقیقاتی که با استفاده از رو شها و نظریات موجود به دنبال حل مشکل و یا مضل سازمان است

-در برخی سازمانها و یا کتابها تحقیقات کاربردی و عملی را تفکیک نکرده و به صورت کاربردی و یا توسعه ای می شناسند

 

2-بر مبنای روش استنتاج :

-تحقیقات قیاسی : در این تحقیقات قیاس به اصطلاح قیاس تام بر مبنای اصول یا قوانین کلی نسبت به مصادیق خاص قضاوت می کند

- قیاص ناقص ( مطالعه تطبیقی) اگر یک روش را به صورت مقایسه در 2 یا چند جامعه آماری به کار گرفته و نتایج را با هم مقایسه کنیم و یا 2 یا چند روش را در ارتباط با مسئله خاص یک جامعه آماری بکار گیریم

- توصیفی : در صورتی که کل جامعه آماری مورد مطالعه قرار گیرد  یعنی مشاهادت در مورد تک تک افراد جامعه و یا در مطالعه نمونه انتخاب نمونه به روش تصادفی نباشد ( در ورش توصیفی تکنیک هایی مثل تخصیص یا محاسبات جبری و طبقه بندی داده ها  یا نموادر های آماری می توان استفاده کرد)

- تحلیل موردی  : حالت خاصی از روش توصیفی است که در آن جامعه آماری فقط دارای یک عنصر یا فرد آماری است ( جامعه و نمونه بر هم نطبق )

- روش استقرا : تعیم نتایج مشاهدات از مصادیق جزئی  به یک کل مورد مطالعه ، (مثلا تعمیم مشاهدات حاصل از مطالعه بخشی از یک جامعه آماری به کل جامعه)  به کار گیری  روش استقرا دو شرط دارد :

الف: نمونه به طور تصادفی انتخاب شود تا قابلیت تعمیم داشته باشد  ب‌: حجم نمونه به اندازه کافی بزرگ باشد

3-بر مبنای طرح تحقیق

- طرح تحقیق پیمایشی : که در آن بر مبنای نظرات یا نظر سنجی از افراد مورد مطالعه در جامعه آماری  صورت می گیرد  و زمانی کاربرد دارد که متغییر های کیفی یا قضاوتی باشد و از روشهای پرسشنامه ای ویا مصاحبه یا چک لیست استفاده می شود

- طرح تحقیق پس رویدادی : در صورتی که داده های گرد آوری شده بر مبنای عملکرد گذشته بدست آمده باشد .

- طرح تحقیق تجربی :  تحقیق که در آن محق امکان دخل و تصرف و یا تعدیل یا انجام آزمایش در افراد جامعه آماری را داشته باشد – در این طرح معمولا بخشی از جامعه آماری گروه کنترل و بخش دیگر به عنوان گروه آزمایش تقسم می شوند

الف : با گروه کنترل ودارای پیش آزمون و پس آزمون : شامل گروه کنترل و گروه آزمایش و قبل و بعد از آزمایش هر دو گروه مورد آزمون و ارزیابی متغیر مورد نظر قرار می گیرند

ب : با گروه کنترل و فقط دارای پس آزمون : شامل گروه کنترل و گروه آزمایش و فقط بعد از آزمایش هر دو گروه مورد آزمون و ارزیابی متغیر مورد نظر قرار می گیرند

ج : بدون گروه کنترل ودارای پیش آزمون و پس آزمون: گروه آزمایش قبل و  بعد از آزمایش مورد آزمون و ارزیابی متغیر مورد نظر قرار می گیرند

د : بدون گروه کنترل و فقط دارای پس آزمون:

- طرح تحقیق شبه تجربی : مشابه طرححهای تجربی بوده و فقط متغیر آزمایش به صورتطبیعیو یا توسطدیگران و در خارج از کنترل محقق  صورت گرفته است

 

الف- شرح کامل روش تحقیق بر حسب هدف، نوع داده ها و نحوه اجراء: 

در این بخش روش کلی تحقیق را باید شرح داده شود ( نوع تحقیق ، روش استنتاج ، طرح تحقیق جزئ کدام روشهاست )

 

ب-  متغیرهای مورد بررسی در قالب یک مدل مفهومی و شرح چگونگی بررسی و اندازه گیری متغیرها:

در این بخش باید :

1- ب :  تعریف متغیر ها و نحوه اندازه گیری آنها مشخص شود ( تعریف متغیر ، نماد ها و نشنه ها‌،چگونگی اندازه گیری ،و منبع تهیه اطلاعات )

2-    متغیر های کمی به دو دسته گسسته و پیوسته تقسیم می شوند

الف : گسسته : فقط اعداد صحیح

ب : پیوسته :

3-     ب : متغیر ها ی کیفی به دودسته تقسیم می شوند :

الف : اسمی : تقدم و تاخر ارزشی ندارد مثل جنسیت

ب : رتبه ای : تقدم و تاخر دارد مثل سطح تحصیلات و  ...

4-    متغیر ها از جهت روش تحقیق

الف : مستقل : خودش مقدار یا وضعیت را اختیار می کند

ب : وابسته : تابع متغیر و یا وضعیت دیگر است

منبع : کمک حسابدار